A’dan Z’ye Birleşmiş Milletler
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (1945)
Savaşları ve barışa yönelik tehditleri önlemek, Ülkeler arasında dostane
ilişkiler kurmak ve Uluslararası ekonomik ve sosyal işbirliğini sağlamak
amacıyla II. Dünya Savaşından sonra kurulan uluslararası örgüttür.
1945 yılında kurulan Birleşmiş Milletlerin Merkezi New York’da (ABD)
bulunmaktadır. (Cenevre/İsviçre, Viyana/Avusturya ve Nairobi/Kenya’da Birleşmiş
Milletlerin ofisleri bulunmaktadır)
2022 itibariyle 193 üyesi bulunan Birleşmiş Milletler’in Genel Sekreteri:
Antonio Guterres’dir (Portekizli)
1945 yılında bu teşkilata üye olan Türkiye, BM’nin kurucu üyelerindendir.
Birleşmiş Milletlere üye olunduğunda;
Başbakanlık koltuğunda
Şükrü Saraçoğlu
Cumhurbaşkanlığı koltuğunda
İsmet İnönü oturmaktaydı.
Not : Birleşmiş Milletler; Milletler Cemiyeti'nin (Cemiyet Akvam) devamı
olarak kurulmuştur.
BM’nin kurucu antlaşması niteliğindeki BM Şartı, aralarında Türkiye’nin
de bulunduğu 50 ülke tarafından 26 Haziran 1945 tarihinde San Francisco
Konferansında imzalanmıştır.
Not: Birleşmiş
Milletler 24 Ekim 1945 tarihinde resmen faaliyete geçmiştir. Bu tarihten beri, 24
Ekim her yıl BM Günü olarak kutlanmaktadır.
Güvenlik
Konseyi
Güvenlik Konseyi, BM Antlaşması uyarınca uluslararası barış ve güvenliğin
korunmasından birincil sorumluluğa sahiptir. 15 Üyesi (5 daimi ve 10 daimi
olmayan üyesi) vardır. ABD, İngiltere, Fransa, Çin ve Rusya BM Güvenlik
Konseyi'nde beş ülke daimi olarak temsil ediliyor. Her Üyenin bir oy hakkı
vardır. Antlaşma uyarınca, tüm Üye Devletler Konsey kararlarına uymakla
yükümlüdür. Güvenlik Konseyi, barışa yönelik bir tehdidin veya saldırı
eyleminin varlığının belirlenmesi hususlarında liderlik eder. Bir anlaşmazlığın
taraflarını, anlaşmazlığı barışçıl yollarla çözmeye çağırır ve düzeltme
yöntemleri veya çözüm koşulları önerir. Bazı durumlarda Güvenlik Konseyi,
uluslararası barış ve güvenliği korumak veya yeniden tesis etmek için
yaptırımlar uygulamaya başvurabilir veya hatta güç kullanımına izin verebilir.
Not: Cumhurbaşkanı
Recep Tayyip Erdoğan, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi daimi üyeleri için
''Dünya Beşten büyüktür.'' sözünü söylemiştir.
Uluslararası
Adalet Divanı
Uluslararası Adalet Divanı, Birleşmiş Milletlerin başlıca yargı
organıdır. Lahey'deki (Hollanda) Barış Sarayı'nda faaliyet göstermektedir.
Birleşmiş Milletlerin altı ana organından New York'ta (Amerika Birleşik
Devletleri) bulunmayan tek organdır. Mahkemenin rolü, uluslararası hukuka uygun
olarak, Devletler tarafından kendisine sunulan hukuki ihtilafları çözmek ve
yetkili Birleşmiş Milletler organları ve uzman kuruluşlar tarafından kendisine
gönderilen hukuki sorunlar hakkında tavsiye niteliğinde görüşler vermektir.
BM Kuruluşları
·
FAO
(Gıda ve Tarım Örgütü) Açlıkla mücadele için uluslararası çabalara
liderlik eder.
·
ILO
(Uluslararası Çalışma Örgütü) Sosyal adaleti, uluslararası kabul gören
insan ve emek haklarını yaymaya çalışan kuruluştur.
·
IOM
(Uluslararası Göç Örgütü) Göç alanında önde gelen hükûmetler arası
kuruluştur
·
UNDP
(BM Kalkınma Programı) Yoksulluğu da ortadan kaldırmak için çalışan
kuruluştur.
·
UNFPA
(BM Nüfus Fonu) Her gebeliğin istendiği, her doğumun güvenli olduğu
ve her genç insanın potansiyelinin gerçekleştiği bir Dünya için çalışan bir
kuruluştur.
·
UNHCR
(BM Mülteci Örgütü) Yaşamları kurtarmaya, mülteciler, zorla yerlerinden
edilenler ve vatansız insanların haklarını korumaya, onlar için daha iyi bir
gelecek inşa etmeye çalışan küresel bir örgüttür.
·
UNIC
(BM Enformasyon Merkezi) BM'nin çalışmaları hakkında insanlara bilgi
ulaşmasını sağlayarak BM'nin amaçları ve faaliyetlerinin herkes özellikle
gelişmekte olan ülkelerin halkları tarafından daha iyi anlaşılması için
çalışır.
·
UNICEF (Birleşmiş
Milletler Çocuklara Yardım Fonu) Çocukların hayatlarını kurtarmak,
haklarını korumak ve onların tam potansiyellerine erken çocukluktan başlayarak
ve ergenlik boyunca ulaşmalarına yardımcı olmak için 190 ülkede çalışmalarını
sürdürmektedir.
·
WFP
(Dünya Gıda Programı) Yaşamları kurtaran, değiştiren, acil durumlarda
gıda yardımı yapan beslenme ve dayanıklılığı artırmak için topluluklarla
çalışan başlıca insani örgüttür.
·
WHO
(Dünya Sağlık Örgütü) Dünyanın sağlıkla ilgili acil durumlarına
müdahalesini koordine etmek, evrensel sağlık kapsamını genişletmek için teknik
destek sağlamak, savunmasız kişilere hizmet etmek için halk sağlığı alanındaki
küresel çabalara öncülük etmektedir.
