D-TOPLUMSAL ALANDA
YAPILAN İNKILAPLAR
ŞAPKA İNKILABI VE
KIYAFETTE YAPILAN DÜZENLEMELER (25 KASIM 1925)
·
II. Mahmut döneminde kullanılmaya başlayan Fes
giyme zorunluluğu, Cumhuriyet Döneminde kaldırılarak yerine "Şapka
kanunu" getirildi. M. Kemal, şapkayı İlk kez Kastamonu'da giyerek bu
yeniliği başlattı.
·
3 Aralık 1934’te çıkarılan başka bir kanunla,
dinî kıyafetlerin din adamları tarafından yalnızca ibadethanelerde
kullanılabilmesi zorunluluğu getirildi. Ülke de kılık kıyafet birliği
sağlanmaya çalışıldı. Diyanet İşleri başkanı, Haham başı ve Patrikler dini
kıyafetle dolaşabilecekti.
TEKKE, ZAVİYE VE
TÜRBELERİN KAPATILMASI (30 KASIM 1925)
Tarikat üyelerinin bir araya geldikleri yerlere Tekke ve
Zaviye adı verilmiştir. 1925'te çıkarılan bir kanunla çağdaşlaşma ve inkılap
hareketlerinde önemli bir engel olarak görülen Tekke, Zaviye ve Türbeler
kapatıldı.
TAKVİM, SAAT VE
ÖLÇÜLERDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER
·
1926’dan itibaren Türkiye Cumhuriyeti’nin resmî
takvimi olarak Miladi takvim yürürlüğe
girdi.
·
1928’de yeni
Türk harfleri kabul edildi ayrıca Batılı ülkelerin kullandığı rakamlar da kabul edildi.
·
1931’de yapılan yasal düzenlemeyle bu alanda da
dünyanın yaygın olarak kabul ettiği metre
ve kilogram gibi ölçü birimleri
kabul edildi.
·
1935’te yapılan düzenlemeyle Hafta tatili cuma gününden pazar gününe alındı.
SOYADI KANUNUNUN
KABULÜ
1934’te Soyadı Kanunu kabul edildi. Ağa, hacı, hafız, hoca,
molla, bey, beyefendi, hanım, hanımefendi, paşa, hazretleri gibi unvanların
resmî kullanımı yasaklandı. 24 Kasım 1934’te Mustafa Kemal Paşa’ya TBMM
tarafından “Atatürk” soyadı verildi.
TÜRK KADININA VERİLEN
HAKLAR
·
Kadınların toplumsal hayatta erkeklerle eşit
konuma yükseltilmesinde ilk adım 1926’da Türk Medeni Kanunu’nun kabulü ile
atıldı.
·
1927-1928 öğretim yılından itibaren karma
eğitime geçildi. Türk kadını erkeklerle aynı şartlarda eğitim ve iş yaşamına
katılabilme hakkını elde etti.
·
Kadınların siyasal eşitliğe kavuşturacak ilk
adım 1930’da Türk kadınına belediye seçimlerinde seçme ve seçilme hakkı
verilmesiyle atıldı. 1933’te Türk kadını muhtarlık seçimlerine katılma hakkı
elde etti. 1934 yılında kadınlar genel seçimlerde de seçme ve seçilme hakkını
kazandı.
NOT: 1935
seçimlerinde 18 kadın milletvekili seçilmiştir.
NOT: Fransa’da kadınlar 1944’te, Yunanistan’da 1952, İsviçre’de 1974’te seçme ve seçilme hakkına kavuştu.
# Şapka Kanunu ve kıyafette değişiklik (25 Kasım 1925)
# Tekke ve Zaviyelerin kapatılması (30 Kasım 1925)
# Miladi Takvim'in kabulü (26 Aralık 1925). Miladi Takvim,1 Ocak 1926'dan itibaren Türkiye'de uygulanmaya başlandı.
# Uluslararası Saat sistemine geçilmesi (1 Ocak 1926)
# Uluslararası Rakamların kabul edilmesi (20 Mayıs 1928)
# Ölçü ve tartılarda değişiklik (1 Nisan 1931)
# Soyadı Kanunu (21 Haziran 1934)
# Lakap ve unvanların kaldırılması ( 26 Kasım 1934)
# Hafta sonu tatil günü değişikliği (1935)
Not 1 : TBMM'nin 25 Kasım 1925'te çıkardığı Kanunla Fes giyilmesi yasaklandı ve Şapka giyilmesi zorunlu hale getirildi. (Fes takmak, II. Mahmut döneminde devlet memurları için zorunlu olmuştur)
Not 2 : TBMM’nin 3 Aralık 1934 tarihinde çıkardığı ‘’Bazı Kisvelerin Giyilemeyeceğine Dair Kanun’’ ile dini görevlilerin ibadet yerleri haricinde dinsel giysilerle dolaşması yasaklandı. Sadece, Diyanet İşleri Başkanı, Rum ve Ermeni Parikleri gibi yüksek dini görevliler dinsel giysileri ile dolaşabilecektir.
Not 3 : İsmet İnönü'nün önerisi ile TBMM tarafından Mustafa Kemal'e, 24 Kasım 1934'te ''Atatürk'' soyadı verilmiştir.
Not: Kadınlara verilen siyasi haklar kapsamında; * Kadınların belediye seçimlerine katılması (1930) * Kadınların Muhtar seçilebilmesi (1933) * Kadınların milletvekili seçilebilmesi (1934) hakkı verilmiştir.
