Tarih Ansiklopedisi

# Bir devletin bir başka devlete çeşitli alanlarda (Siyasi, Ekonomik), tanıdığı imtiyaz ve ayrıcalıklara verilen ad. # Osmanlı devleti, Kapitülasyonlar yerine ''İmtiyaz-ı Mahsusa'' kavramını kullanmıştır. Osmanlı Devletinde verilen kapitülasyonlar; * İlk kez Fatih döneminde ''Venediklilere'' * Kanuni döneminde ''Fransa’ya'', * Hünkâr İskelesi Antlaşmasıyla ''Ruslara'' ve * Balta Limanı Antlaşmasıyla ''İngiltere’ye'' verildi. Not 1 : Osmanlıya karşı Avrupalı devletlerin birlik olmasını engellemek ve Akdeniz ticaretini canlandırmak amacıyla verilen kapitülasyonlar önceleri Osmanlı Devleti için faydalıydı. Avrupa’da yaşanan Sanayi Devrimiyle birlikte Kapitülasyonlar, Osmanlı ekonomisini olumsuz yönde etkilenmiş ve Osmanlıyı dışa bağımlı bir devlet haline getirmiştir. Not 2 : Kanuni döneminde Fransızlara verilen kapitülasyonlar, 1740'ta I. Mahmut döneminde sürekli hale getirildi. Not 3 : 1923'te imzalanan Lozan Barış Antlaşmasıyla Avrupalı devletlere tanınmış olan bütün kapitülasyonlar kaldırılmıştır. . (Bkz. Hünkar İskelesi Antlaşması, Balta Limanı Antlaşması, Lozan Barış Antlaşması) TZ