Tarih Ansiklopedisi

1- OSMANLICILIK: Osmanlı Devleti himayesinde yaşayan bütün milletlerin eşit olmasını amaçlayan bu fikir akımı, Tanzimat Döneminde devlet politikası olarak uygulanmıştır. Milli isyanların çıkması ve azınlıkların bağımsızlıklarını kazanmasıyla bu fikir akımı önemini kaybetmiştir.

2- ÜMMETÇİLİK (PANİSLAMİZM-İslamcılık): Bütün Müslümanları tek çatı altında toplamayı amaçlayan bu fikir akımı, II. Abdülhamit Döneminde devlet politikası olarak uygulanmıştır. Birinci Dünya Savaşında, Arapların İngilizlerin yanında savaşmasıyla bu düşünce önemini kaybetmiştir.

3- TÜRKÇÜLÜK (Turancılık-Pantürkizm): Bütün Türkleri tek çatı altında toplamayı amaç edinen bu fikir akımı, İttihat Terakki Partisinin iktidarda olduğu dönemde, devlet politikası olarak uygulanmıştır. 

Türkçülük akımının En önemli temsilcileri; Ziya Gökalp, Yusuf Akçura, Zeki Velidi Togan, Hamdullah Suphi, Halide Edip, Ömer Seyfettin, Mehmet Emin Yurdakul

4- BATICILIK: Cumhuriyet Döneminde benimsenen fikir akımıdır.

ADEM-İ MERKEZİYETÇİLİK: Federal yönetimi yani eyalet sistemini savunan bu fikir akımı, Osmanlı Devletinin parçalanmasının Ademi Merkeziyetçilikle önlenebileceğini öne sürmüştür. Bu fikir akımı, Prens Sabahattin tarafından ortaya atılmış; fakat Osmanlı Devletinde kabul görmemiştir.