Divanı Hümayun üyeleri
A- Seyfiye (Askeri), B- Kalemiye ve C- İlmiye olmak üzere üç sınıfa ayrılır.
A- Seyfiye Sınıfı:
* Sadrazam (Vezir-i azam): Padişahın yardımcısı ve mutlak vekili olup padişahın mührünü taşırdı.
* Yeniçeri Ağası: İstanbul’un güvenliğinden sorumlu kişi.
* Kaptan-ı Derya: Osmanlı Donanmasının başkomutanı idi.
B- Kalemiye Sınıfı:
* Defterdar: Devletin her türlü mali işlerinden sorumlu olan kişidir.
* Nişancı: Devletin yazışmalarından sorumlu, fethedilen arazileri kaydeder ve Padişah çıkardığı ferman ve beratlara tuğrasını çekerdi
* Reis-ül Küttab: Dışişlerinden sorumlu divan üyesidir (17. yüzyıldan sonra Divanı Hümayuna katılmıştır.)
C- İlmiye Sınıfı:
* Kazasker: Askeri sınıfa ait şer’i ve örfi davalara bakardı. Kadı ve müderrislerin atama ve görevden alma işine de bakardı.
* Şeyhülislam (Müftü): Divanda alınan kararların İslam dinine uygun olup olmadığına karar verirdi. Divanın daimi üyesi değildi. Görüşü alınmak üzere divan toplantılarına katılırdı.
DİVAN-I HÜMAYUN ÜYELERİ VE GÖREVLERİ
Vezir-Azam (Sadrazam): Padişahtan sonraki en yetkili devlet
adamıdır ve padişahın mührünü taşır.
Vezir: Sadrazamdan sonraki en yetkili kişi
Vezir’dir ve Sadrazam tarafından verilen görevleri yapar.
Şeyhülislam: Devlet kararlarının İslam’a uygun
olup, olmadığını denetleyen ve bu konuda karar veren kişi “Şeyhülislam” olarak
adlandırılmıştır. Fetva verme yetkisi kendisinde bulunurdu.
Kazasker: Osmanlı İmparatorluğu’ndan “Adalet”
ile ilgili işler “Kazasker”ler tarafından görülürdü. Anadolu ve Rumeli
Kazaskeri olmak üzere iki ayrı Kazasker bulunurdu.
Defterdar: “Maliye” ile ilgili işler
“Defterdar” tarafından görülür. Anadolu ve Rumeli Defterdarı olmak üzere iki
Defterdar bulunurdu.
Nişancı: “Tapu” ve “Kadastro” işleri ile
fethedilen yerlerin kayıt işlemlerini “Nişancı” adı verilen görevliler yerine
getirirdi.
Kaptan-ı Derya: Donanma ve denizcilikle ilgili
işlerden sorumlu kişidir.
Yeniçeri Ağası: İstanbul’un güvenliğinden sorumlu
olan kişidir. İhtiyaç duyulduğunda Divanı Hümayun toplantılarına katılırdı.
Not: Divan-ı Hümayun, Devlet işlerini görüşmek için Orhan Bey döneminde kurulmuştur. II. Mahmut döneminde kaldırılmış ve
yerine “Nazırlık (Bakanlık)”lar
kurulmuştur.
Not: Fatih Sultan Mehmet Dönemine kadar hükümdar Divanı Hümayun toplantılarına başkanlık etmiştir. Fatih’ten itibaren hükümdarın yerine sadrazam, Divanı Hümayun toplantılarına başkanlık etmeye başlamıştır. Padişah ise ''Kasr Adl'' adı verilen gizli bir bölmeden toplantıları takip etmiştir.
